FİBERGLASS BİLGİSİ

(Alıntıdır: http://www.aracforum.com/genel/9826-fiberglass-hakk%C4%B1nda-bilgi-istiyorum-3.html)
1.)Fiber glası oluşturan hammaddeler:Koruyucu tabaka,reçine,elyaf
1.1)Koruyucu Tabakalar:Jelkot,renkli jelkot,poliüretan boya,selülozik boya,akrilik kaplama çeşitleri vardır.insan vücudunu deri nasıl koruyorsa ,fiberglas parçayı da bu kaplama malzemeleri korur.Fiberglası bu kaplama malzemeleri ile kaplamazsak nem elyaf tabakasının içine girerek fiberglası çürütür.Bazı firmalar polyesterin içine ayrosil katarak kendi jelkotunu kendi yapmaya çalışır.Bu inşaat kalıpları gibi parçalarda çok sorun olmaz.Fakat hassas parçalarda osmoz gibi çok büyük sorunlara sebep olabilir.
1.1.1)Jelkot:Polyesterin modifiye edilmesi sonucunda oluşur.içine ayrosil ile birlikte bir takım kimyasal ajanlar katılması suretiyle oluşur.Kullanım amacı nemin cam elyafa ulaşmamasını sağlamaktır.Kaplama malzemesi gibi düşünülebilir.Yaklaşık 0,8 mm.kalınlığında uygulanır.üok kalın olması kırılmasına sebep olur.içinde elyaf vs. yoktur.Duvara boya sürer gibi fırça,rulo veya sprey tabanca ile uygulanır.Akmaması için içinde tiksotropik karakter veren bazı ajanlar vardır.Kullanım yerine göre çeşitli jelkot çeşitleri vardır.ürneğin yatlarda kullanılan jelkotla ,otomotivde kullanılan jelkot farklıdır.Birinden deniz suyuna dayanıklılık beklenirken ,diğerinden darbelere karşı dayanım beklenir.Her ikisinden de ultraviyole ışınlara dayanıklılık beklenir.Bknz:boytek.com.tr ,ilkester.com.tr ,poliya.com.tr ,camelyaf.com.tr,plasto.com.tr
1.1.2)Renkli Jelkot:Jelkotun içine renk vermesi amacı ile pigment pasta katılmıştır.Karışım oranı yaklaşık %10'dur.Pigment pastanın kalitesi çok önemlidir.üünkü aynı rengi bir çok elementten yapmak mümkün olabilir.Kaplamanın ömrü içine katılan pigment pastanın menşei ile yakından ilgilidir.üin malı pigment pasta ile Alman malı pigment pasta arasında elbette fark olacaktır.Bknz:üçgen kimya,gemiciler,
1.1.3)Poliüretan boya
d
ışardan duvar boyar gibi fırça,rulo veya sprey tabancası ile uygulanır.Jelkota göre çok daha ince uygulanır.Jelkotlara göre avantajı çok daha parlak olmaları,çok daha fazla renk çeşidine ulaşılması,ultraviyole dayanımlarının çok daha fazla olmalarıdır.Dezavantajı ise sürtünme dayanımlarının jelkotttan daha kötü olmasıdır.Sertliği jelkottan daha kötü olması sebebi ile daha kolay çizilirler.Polyester yüzeye astarsız uygulanamazlar.
1.1.4)Selülozik boya:Uygulaması poliüretan boya ile aynıdır.Görünmeyen yerlerde kullanılan fiberglaslara koruyucu amaçlı kullanılır.Kaplama malzemeleri arasında en ucuz olandır.Sürtünme dayanımları yoktur.Parlaklığı jelkot ve poliüretana göre daha kötüdür.Arabaların iç kısımlarında görünmeyen parçalarda kullanılır.
1.1.5)Akrilik kaplama:Küvet,jakuzi gibi parçalarda kullanılır.Plaka halinde alınarak ısı ile şekil değiştirilirek örneğin küvet formu verilir.üstüne fiberglas kaplanır.Isı ve ultraviyole dayanımı çok fazla değildir.Bu sebeple kapalı mekanlarda kullanılır.
1.2.)Reçine:Uygulama amaçlarına göre polyester,vinilester,epoksi,vs. reçineler kullanılabilir.Betonun içindeki kum gibi düşünülebilir.Kum demirsiz nasıl dayanıksızsa reçine de elyafsız dayanıksız olur.Görsel amaçlı olarak sek olarak kullanıldığı yerler de vardır.
1.2.1)Polyester:Fiyatı en uygun olan reçinedir.Kullanım yerine göre seçim yapılır.ürneğin kimyasal tank amaçlı ullanılacak bir fiberglasın reçinesi ile ,yüzme havuzu amaçlı kullanılacak bir havuzun reçinesi aynı polyester değildir.Fiberi çok iyi bilmeyenlerin en çok hata yaptığı konulardan birisi budur.Su dayanımı diğer reçinelere göre daha zayıftır.Bu sebeple fiber teknelerin su ile temas eden kısımları vinilester reçine ile yapılırken diğer kısımları polyester reçine ile yapılır.Uygulama sonrası yerine göre %2 ye kadar çekme yapmaları ve sararma en büyük dezavantajlarıdır.1000mm. üretilen bir polyester plaka 998mmye kadar çekecektir.Son yıllarda özellikle kalıplar için,içine bazı dolgular katılarak modifiye edilmiş çekmeyen polyester reçineler polyesterin ilerleyen zamanlarda çekme dezavantajını yok edecekmiş gibi görünüyor.Jelkotlar ve pigment pastalar da polyester türevleridir.Genellikle sertleştirici olarak Mek Peroksit kullanılır.içine %1-2 oranında atılması sonucu poleyster reçine sertleşir.
1.2.2)Vinilester:üok üstün su dayanımı vardır.Fiyatı polyestere göre iki-üç kat civarıdır.Sertliği de polyestere göre üst düzeydir.Son birkaç yılda vinilesterden türetilen jelkotlar da özel amaçlı olarak kullanılmaya başlanmıştır.Kaliteli fiber yatların ilk katları vinilesterden yapılmaktadır.Rüzgar gülleri de üstün dayanımlı olması gerektiğinden dolayı genellikle vinilesterden yapılır.
1.2.3)Epoksi:Kimyasal dayanımı en üstün reçinedir.Ultraviyole dayanımı en kötü olan reçinedir.üekmesi en düşük reçinedir.Bu sebeple kalıplarda da kullanılabilir.Kullanım amacına göre elyafsız da kullanılabilir.Kimya atölyelerinde korozyona karşı yapılan ızgaralar genellikle epoksi reçineden üretilir.
1.3.)Elyaflar:Cam elyaf,roving elyaf,kırpılmış elyaf,dokuma,metycore,multıaxiel,aramid,karbon elyafı,kortel,kortel...gibi çeşitleri vardır.Reçinesiz kullanılmazlar.Betonun içindeki demir gibi düşünülebilir.Veya insan vücudundaki kemik.Fiberglas malzemelerin mukavemet ölçüleri içinde bulunan elyaf oranı ile doğru orantılı olarak artacaktır.Bir fiberglas malzemede elyaf oranı ne kadar yüksekse o kadar sağlamdır demektir.
1.3.1)Cam elyaf:Türkiyedeki tek üretici şişecem Cam Elyaftır.Son yıllarda orta doğudan da ithal edilmeye başlandığı gibi Boytek firmasının bayiliğini yaptığı Vetrotex markası da vardır.ülkemizde genellikle toz bağlayıcılı elyaf kullanılmaktadır.Avrupada genellikle kimyasal bağlayıcılı elyaf kullanılmaktadır.Birim metrekaredeki ağırlığına göre isimlendirilirler.ürneğin 1 metrekaresi 450 gr. gelen elyaf 450 lik olarak isimlendirilir.300lük,450lik ve 600lük en çok kullanılan çeşitlerdir.El yatırması üretim tekniğinde kullanılabilir.
1.3.2)Roving:Makara şeklinde satılır.Spray up üretim tekniğinde kullanılır.Değişik tixlerde satılır.En ucuz elyaftır.
1.3.3)Kırpılmış elyaf
d
eğişik boylarda kesilen elyaflardır.Savurma dökümde,dikşli keçe üretiminde, macun yapımında vs.kullanılır.
1.3.4)Dokuma:Rovinglerin tıpkı bir kilim gibi örülmesi ile elde edilir.Basınçlı kaplarda kullanılır.Fiyatı elyafa göre farklıdır.Cam elyaf keçe gibi metrekare ağırlığına göre isimlendirilir.Piyasada en çok 300lük,500lük tipleri vardır.
1.3.5)Metycore:RTM üretimi için geliştirilen bir elyaftır.Türkiye ve Avrupanın en büyük üreticisi Telatex firmasının metyx markalı metycore'dan ismini almıştır.
Kullanılan elyaf miktarı ve polipropilen ağırlığına göre isimledirilir.
1.3.6)Multıaxiel:RTM ve infüzyon üretimi için geliştirilen en profesyonel cam elyaflardır.Basınçlı kaplar için birebirdir.ince ama üst düzey mukavemet gerektiren yerlerde üstün performans gösterirler.En üstün multiaxieller de ülkemizde metyx markası ile Telatex tarafından üretilmektedir.isimlerini örgü şekilleri ve metrekare ağırlıklarından almaktadır.ürneğin birbirine dik açı oluşturacak şekilde üretilenler 0-90 600lük biaxiel şeklinde isimlendirilir.ürgü sayısına göre de isim değişriebilimektedirler.Biline en kalın ve en sağlamı quadraxiellerdir.
1.3.7)Aramid:Sağlam ama en düşük ağırlıkta olan inorganik elyaflardır.Kasklarda bu sebeple kullanılırlar.üsütün mukavemet özellikleri vardır.Nem dayanımı ise çok kötüdür.Fiyatı oldukça pahalıdır.Tank ve mayın tarama gemilerinde de kullanıldığı bilinmektedir.
1.3. Karbon elyaf:Aramidle aynı özelikleri gösterirler.Nem dayanımı ise aramide göre çok daha iyidir.Yarış arabalarında da kullanılmakdır.
1.3.9)Kortel:Jelkot tabakasına elyaf izi çıkmaması istenen yerlerde kullanılırlar.Son yıllarda üstüne baskı yapılarak da kullanılmaya başlanmıştır.Elyaflar gibi metrekare ağırlığına göre isimlendirilirler.30luk,40lık olanları çeşitleri vardır.
1.3.10)Koremat:Hafiftir.Kalınlık çok çabuk sağlanır.Homojen bir kalınlık istenen yerlerde uygulanabilir.Su absorsiyonu kötüdür.Kalınlıklarına göre isimlendirilirler.1,2,3,4,5mm kalınlığında olanlar vardır.
2.)Kullanılan Yardımcı Malzemer:Mek peroksit,kobalt,fırça,rulo,cır cır,aseton,cila
2.1)Mek peroksit:Uygulama anında reçinelere , reçine satıcılarının belirlediği oranlarda katılmak sureti ile reçinenin sıvı halden katı hale geçmesine yarar.
Hava sıcaklığına,reçine çeşidine,üretilen parçanın büyüklüğüne,havadaki nem oranına göre karışım oranları %1 ila 2 arasında değişir.
2.2)Kobalt:Reçinenin sertleştirilmesine katalizör görevi yapar.Mek gibi kullanım amacına ve yerine göre karışım oranı Binde 1 ila 2 arasındadır.
2.3)Fırça:Kaplama malzemeleri fırça ile uygulanabilir.Genellikle 2,5 numara fırça kullanılır.Reçine de fırça ile uygulanabilir.
2.4)Rulo:Genellikle reçine rulo ile uygulanır.Büyüklüklerine göre 3 çeşidi vardır.Uygulama alanının büyüklüğüne göre seçilir.
Cır cır:üretim esnasında elyafa uygullanan polyesterin içindeki havayı şıkarmak maksadı ile kullanılır.Uzunluğuna göre isimlendirilir.
2.5)Aseton:Kullanılan fırça ve rulo asetonla temizlenir.
2.6)Cila:Uygulama yapılmadan kalıba sürülür.Fiberglasın kalıba yapışmamasını sağlar.Su bazlı ve vax esaslı olanları vardır.
3.)Uygulama şekli:Kalıba ilk önce cila bir bez yardımı ile sürülür.Yeteri kadar jelkota mek peroksit oranında ilave edilir.iyice karıştırıldıktan sonra bir fırça ile uygun kalınlıkta sürülür.Jelkot sertleştikten sonra üzerine cam elyaf döşenir.Polyester karışımı da içine mek peroksit ilave dilerek iyice karıştırılır.Sonra rulo ile kalıba sürülür.Cır cır çekmek sureti ile havası alınır.Uygun kalınlık sağlanana kadar aynı işlem devam eder.Sonra sertleşmeye bırakılır.Sertleşen fiber glas kalıptan sökülür.Kenar çapakları temizlenir.Böylece fiberglas üretimi tamamlanmış olur.Spray up üretim tekniğinde elyaf ve polyester yüzeye püskürtülerek atılır.Sonra cırcırla havası alınır.RTM ve infüzyon tekniğinde ise elyaf yüzeye serildikten sonra üzeri kapatılır.Vakumla içindeki hava boşaltılır.Reçine emdirilmek sureti ile üretim tamamlanır.